ئورنىڭىز: باش بەت ئۇچۇر-ساۋاتلار
ماركا شىركەت نامىدا بولسا ياخشىمۇ ياكى شەخس نامىدىمۇ؟
كۆپچىلىك تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرغاندا ئۇنىڭ تەۋەلىكى شەخسنىڭ نامىدا بولسىمۇ، شىركەتنىڭ نامىدا بولسىمۇ بولىدىغانلىقىنى بىلىدۇ، نۆۋەتتە نۇرغۇن كارخانىلار تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرغاندا شەخسنىڭ نامىغا قويسا ياخشىمۇ ياكى شىركەتنىڭ نامىغا قويسا ياخشىمۇ دەپ ئىككىلىنىپ قالىدۇ، لېكىن ئەمەلىيەتتە مەيلى كىمنىڭ نامىدا بولسۇن، بىۋاسىتە ياخشى ـ يامان دەپ ئايرىلمايدۇ،قانۇن جەھەتتە ھەممىسى ئوخشاش قوغدىلىدۇ.
گەرچە ھەممىسى ئوخشاش قانۇن تەرىپىدىن قوغدالغان بولسىمۇ، لېكىن يەنىلا پەرقى بار، بۈگۈن بىز بۇ ئىككىسىنىڭ قانداق پەرقى بارلىقىنى بىلىپ باقايلى:
گەرچە ھەممىسى ئوخشاش قانۇن تەرىپىدىن قوغدالغان بولسىمۇ، لېكىن يەنىلا پەرقى بار، بۈگۈن بىز بۇ ئىككىسىنىڭ قانداق پەرقى بارلىقىنى بىلىپ باقايلى:
ئورتاقلىقى:
1-مەيلى شىركەت نامىدا رويخەتكە ئالدۇرۇش ياكى شەخس نامىدا رويخەتكە ئالدۇرۇش بولسۇن، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرۇش ھەققى ئوخشاش بولىدۇ.
2-تاۋار ماركىسى ئىدارىسى تەكشۈرۈش جەريانىدا، تەكشۈرۈش ئۆلچىمى ۋە تەرتىپى بىردەك بولىدۇ.
3-تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرۇش مۇۋەپپەقىيەتلىك بولغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنىڭ مەخسۇس ھوقۇق دائىرىسى يەنى كۈچكە ئىگە مۇددىتى بىردەك بولىدۇ ( 10 يىل بىر مۇددەت بولىدۇ ).
ئوخشاش بولمىغان نۇقتىلار ۋە ھەرقايسىسىنىڭ ئارتۇقچىلىقى ۋە يېتەرسىزلىكى:
بىرىنچى، ماتېرىيال تاپشۇرۇشتا ئازراق ئوخشىماسلىق بولىدۇ:
1- شەخسىي نامىدا تاۋار ماركىسىنى تاپشۇرۇشقا كېرەكلىك ماتېرىياللار- ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ كىملىكىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى ، ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ نامىدىكى يەككە تىجارەت كىنىشكىسىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى، تاۋار ماركىسى ۋاكالەتچىلىك ھاۋالىنامىسى
2- كارخانا نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى ئىلتىماس قىلىش ماتېرىيالى:
كارخانا تىجارەت كىنىشكىسىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى،تاۋار ماركىسى ۋاكالەتچىلىك ھاۋالىنامىسى؛
1-مەيلى شىركەت نامىدا رويخەتكە ئالدۇرۇش ياكى شەخس نامىدا رويخەتكە ئالدۇرۇش بولسۇن، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرۇش ھەققى ئوخشاش بولىدۇ.
2-تاۋار ماركىسى ئىدارىسى تەكشۈرۈش جەريانىدا، تەكشۈرۈش ئۆلچىمى ۋە تەرتىپى بىردەك بولىدۇ.
3-تاۋار ماركىسىنى رويخەتكە ئالدۇرۇش مۇۋەپپەقىيەتلىك بولغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنىڭ مەخسۇس ھوقۇق دائىرىسى يەنى كۈچكە ئىگە مۇددىتى بىردەك بولىدۇ ( 10 يىل بىر مۇددەت بولىدۇ ).
ئوخشاش بولمىغان نۇقتىلار ۋە ھەرقايسىسىنىڭ ئارتۇقچىلىقى ۋە يېتەرسىزلىكى:
بىرىنچى، ماتېرىيال تاپشۇرۇشتا ئازراق ئوخشىماسلىق بولىدۇ:
1- شەخسىي نامىدا تاۋار ماركىسىنى تاپشۇرۇشقا كېرەكلىك ماتېرىياللار- ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ كىملىكىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى ، ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ نامىدىكى يەككە تىجارەت كىنىشكىسىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى، تاۋار ماركىسى ۋاكالەتچىلىك ھاۋالىنامىسى
2- كارخانا نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى ئىلتىماس قىلىش ماتېرىيالى:
كارخانا تىجارەت كىنىشكىسىنىڭ كۆپەيتىلگەن نۇسخىسى،تاۋار ماركىسى ۋاكالەتچىلىك ھاۋالىنامىسى؛
ئىككىنچى، تاۋار ماركىسىنىڭ ھوقۇق تەۋەلىكى ئوخشىمايدۇ
شىركەت نامىدا رويخەتكە ئېلىنغان تاۋار ماركىسىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى شىركەتنىڭ ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ، بۇنىڭ شىركەت قانۇنى ۋەكىلى، پايچىك قاتارلىقلار بىلەن مۇناسىۋىتى يوق، ئۇلار تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولمايدۇ. شىركەت ئەگەر رويخەتتىن ئۆچۈرۈلسە ياكى ۋەيران بولسا، تاۋار ماركىسىنىمۇ ۋاقتىدا بىرتەرەپ قىلىش كىرەك. شەخسىي نامىدا ئىلتىماس قىلىنغان تاۋار ماركىسى پەقەت شەخسنىڭ ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ، كارخانىنىڭ قۇرۇلۇشى، رويخەتتىن ئۆچۈرۈلۈشى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ھوقۇقىغا تەسىر يەتكۈزمەيدۇ.
ئۈچىنچى، ئىككىسىنىڭ ئەۋزەللىكى ۋە يىتەرسىزلىكى
تاۋار ماركىسىنىڭ شىركەت نامىدىكى ئەۋزەللىكى:
1- كارخانا بازارغا سالغان مەھسۇلات ئىستېمالچىلار ئادەتتە تېخىمۇ تېز قوبۇل قىلىش ئىشەنچ دەرىجىسى بىر قەدەر يۇقىرى، شۇڭا كەسىپ دەرىجىسى جەھەتتە ئىستېمالچىلارغا چوڭقۇر تەسىر قالدۇرىدۇ، شۇ ئارقىلىق كارخانا بىلەن ئىستېمالچىلار ئوتتۇرىسىدىكى يېپىشقاقلىق ۋە ماركىنى ئەستە ساقلاش دەرىجىسىنى تېخىمۇ ياخشى ئاشۇرىدۇ، بۇ ماركىنى تەشۋىق قىلىش ۋە كېڭەيتىشكە پايدىلىق بولۇپ، ماركىنىڭ بازار رىقابىتىدىكى ئورنىنى يۇقىرى كۆتۈرىدۇ، كېيىنكى مەزگىلدىكى ماركىنى كېڭەيتىش تەشۋىقاتى ۋە ئۇزاق مۇددەتلىك تەرەققىيات جەريانىدا مۇقىم مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدۇ.
2. شىركەتنىڭ تىجارەت جەريانىدا پەيدا بولغان مۇنتىزىم ھۆججەت توختام، تالون قاتارلىقلارنى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ئىسپاتى قىلىشقا بولىدۇ، بۇ كارخانىنىڭ كېيىنكى مەزگىلدە يۈز بېرىش ئېھتىمالى بولغان تاۋار ماركىسى ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلىش، تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولۇش، تاۋار ماركىسىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇشتىن ئىبارەت دىلولاردا قوللاشقا ئېرىشىپ، كارخانىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئەتىنى تېخىمۇ ياخشى قوغدىشىغا پايدىلىق.
3. ھەممىمىزگە مەلۇمكى تاۋار ماركىسى ئۈزلۈكسىز تەرەققىي قىلىش جەريانىدا كارخانىنىڭ شەكىلسىز مۈلۈك بولىدۇ بۇ «شەكىلسىز مۈلۈك» نى باھالاش، ئۆتۈنۈپ بېرىش، گۆرۈگە قويۇش جەريانىدا كارخانىغا نورمىدىن سىرت پايدا ئېلىپ كېلىدۇ، كارخانا كېيىنكى مەبلەغ يۈرۈشتۈرۈش ياكى پېيىنى بازارغا سېلىشنى ئويلايدۇ، بۇ مۈلۈك كارخانىنىڭ مۆلچەر قىممىتى ۋە بازار رىقابىتىدىكى قىممىتىنى ئۆستۈرۈشكە پايدىلىق.
4. ئادەتتە شىركەتنىڭ ھەممىسى ئۆزىنىڭ قائىدە تەرتىپى ھەمدە ئۆزىنىڭ «بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى» تارمىقىغا ئىگە، شۇڭا تاۋار ماركىسى شىركەتنىڭ نامىدا باشقۇرۇش، ئىشلىتىش، ھوقۇق بېرىش قاتارلىق جەھەتلەردە شەخسىي نامىغا قارىغاندا تېخىمۇ بىرلىككە كەلگەن، ئەتراپلىق بولىدۇ. مەسىلەن، كېيىنكى مەزگىلدە ھەرقانداق كۈتۈلمىگەن ۋەقە يۈز بەرسە تاۋار ماركىسى ئىگىدارلىق ھوقۇقىنى تېخىمۇ ياخشى قوغدىغىلى بولىدۇ.
تاۋار ماركىسىنىڭ شىركەت نامىدىكى يېتەرسىزلىكى:
ئادەتتە شىركەت نامىدىكى مەھسۇلات بىر قەدەر مول بولىدۇ، مەھسۇلات مول بولسىلا، تاۋار ماركىسىمۇ شۇنىڭغا ئەگىشىپ كۆپىيىدۇ، شۇڭا كارخانا ئۇچۇرىدا ھەرقانداق ئادرېس ياكى نامنى ئۆزگەرتىشكە توغرا كەلگەن ئەھۋالدا، ئۇنىڭ نامىدىكى بارلىق تاۋار ماركىلىرى شىركەت ئۇچۇرى بىلەن ماس قەدەمدە ئۆزگىرىدۇ، بۇ جەريان ئىنتايىن مۇرەككەپ ھەم تەننەرخىمۇ نىسبەتەن يۇقىرى بولىدۇ.
2. شۇ كارخانىدىكى پايچىك ياكى كارخانا تىزىمدىن ئۆچۈرۈش ۋەيران بولغاندا، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنى قايتىدىن بىر تەرەپ قىلىشقا توغرا كېلىدۇ، بۇ جەريان مۇرەككەپ بولۇپلا قالماي، يەنە ۋاقىت ۋە كۈچ سەرپ قىلىدۇ، ئەڭ مۇھىمى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىنمىسا ياكى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىنمىسا، تاۋار ماركىسى بىۋاسىتە ئىناۋەتسىز بولۇپ، تاۋار ماركىسى ئىگىدارلىق ھوقۇقىدىن مەھرۇم قېلىشى مۇمكىن.
مەسىلەن، كارخانا ۋەيران بولغاندىن كېيىنكى بىر يىل ئىچىدە، ئەگەر تاۋار ماركىسىنى ۋاقتىدا ئۆتۈنۈپ بەرمىسە ياكى يۆتكىمىسە، بىر يىلدىن كېيىن تاۋار ماركىسى كارخانىنىڭ يوقىلىشىغا ئەگىشىپ ئىناۋەتسىز بولىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ مەزگىلدە مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىنمىسا ياكى ئۇزاق مۇددەت باشقۇرىدىغان ئادەم بولمىسا، تاۋار ماركىسىنىڭ بىۋاسىتە ئىناۋەتسىز بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
3. كارخانا تەرەققىيات جەريانىدا شىركەت ئۇچۇرىنىڭ ئاشكارىلىنىشى تاۋار ماركىسى ئۇچۇرىنىڭ ئاشكارىلىنىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، مەقسەتلىك كىشىلەر تەرىپىدىن پايدىلىنىپ كېتىپ، شىركەتنى ھەق - ناھەققە سۆرەپ كىرىشى مۇمكىن، بۇ كارخانا مەھسۇلاتىنىڭ ئىناۋەت دەرىجىسىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىپ، زۆرۈر بولمىغان خېيىم - خەتەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
مەسىلەن، مەلۇم ئەتكەن چاي شىركىتى تەرەققىي قىلىش ۋە تىجارەت قىلىش ئارقىلىق، بەلگىلىك خېرىدار بايلىقى ۋە تونۇلۇش دەرىجىسىنى توپلىدى، بۇ ۋاقىتتا بىر قىسىم قانۇنسىز ئۇنسۇرلار قىزغىنلىق، ئېقىم مىقدارىنى قوغلىشىپ، پۇرسەتپەرەسلىك قىلىپ، ساختا مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىپ سېتىپ، كارخانىڭىزنىڭ مەھسۇلاتىنى بىر مەيدان تاۋار ماركىسى ھوقۇقىغا دەخلى ـ تەرۇز قىلىش دېلوسىغا سۆرەپ كىردى، بۇ مەزگىلدە كارخانىڭىز ۋاقىت سەرپ قىلىپلا قالماي، يەنە بەلكىم بۇ سەلبىي خەۋەرلەر سەۋەبىدىن ئىستېمالچىلارمۇ كىمنىڭ «ھەقىقىي مەھسۇلات» ئىكەنلىكىنى، كىمنىڭ «ساختا» ئىكەنلىكىنى ئايرىيالماسلىقى مۇمكىن، ۋاقىت ئۇزارغانسېرى كارخانا بازار رىقابىتىدە شاللىنىشى مۈمكىن.
تاۋار ماركىسىنىڭ شەخسىي نامىدىكى ئەۋزەللىكى:
1-تاۋار ماركىسى شەخسىي نامىدىكى چاغدا ئىگىدارلىق ھوقۇقىنى كونترول قىلىش نىسبەتەن جانلىق بولۇپ، پەقەت ئۆزى ئىگە بولسىلا بولىدۇ، ھەرقانداق پايچىكنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا موھتاج بولمايدۇ، شىركەتنىڭ مۇرەككەپ تەدبىر بەلگىلەش تەرتىپىنى تېجەپ قالغىلى بولىدۇ.
مەسىلەن: تەبىئىي شەخس ياڭ فامىلىلىك دەسلەپتە «مەلۇم كىيىم ـ كېچەك دۇكىنى» ماركىسىنى ئىلتىماس قىلغان، كېيىنكى مەزگىلدە كەسىپ ئېھتىياجىنىڭ كېڭىيىشى تۈپەيلىدىن، ياڭ فامىلىلىك بىر شىركەت قۇرۇپ مەخسۇس بۇ كىيىم ـ كېچەك دۇكىنى كەسپىنى يولغا قويماقچى بولغان، چۈنكى ئەڭ دەسلەپكى تاۋار ماركىسىنى ئۆزى رويخەتكە ئالدۇرغان، بۇ ۋاقىتتا ئۆزى ناھايىتى تېزلا يېڭىدىن قۇرۇلغان كارخانىنىڭ ئىشلىتىشىگە ھوقۇق بەرگەن. ئەگەر دەسلەپتە شىركەت نامىدا ئىلتىماس قىلىنغان تاۋار ماركىسى بولسا، پايچىكلارنىڭ قارارى، كارخانىنىڭ تەكشۈرۈش تەرتىپى قاتارلىقلار ئارقىلىق بىر يۈرۈش جەريانغا ۋاقىت كېتىدۇ.
2-شەخسنىڭ سالاھىيەت ئۇچۇرىدا ئادەتتە ئۆزگىرىش بولمايدۇ، شىركەتكە نىسبەتەن ئېيتقاندا ئاساسىي گەۋدە ئۇچۇرى تېخىمۇ مۇقىم بولىدۇ، بۇ تاۋار ماركىسىنى ئۆزگەرتىشتىكى مۇرەككەپ رەسمىيەتلەرنى قىسقارتىۋېتىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە كارخانا رويخەتتىن ئۆچۈرۈلۈش، ۋەيران بولۇش سەۋەبىدىن تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولۇش خەتىرىنى كەلتۈرۈپ چىقارمايدۇ، بۇ تاۋار ماركىسى ئاساسىي ئۇچۇرى ئىناۋەتسىز بولۇش خەتىرىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىدۇ.
مەسىلەن: يېڭىدىن قۇرۇلغان نۇرغۇن كارخانىلار دەسلەپتە بىر ۋاقىتلىق ئىش بېجىرىش ئورنى ياكى بىر ئادەتتىكى كارخانا نامىنى تاللايدۇ، ئۇنداقتا كېيىنكى مەزگىلدە كارخانىنىڭ تەرەققىياتىغا ئاساسەن كېڭەيتىلگەندىن كېيىن، كارخانا نامى ياكى كارخانىنىڭ ئىش بېجىرىش ئورنى ياكى تىجارەت ئورنى ئۆزگەرتىلىشى مۇمكىن، كارخانا نامى، ئادرېسى ئۆزگەرتىلسە، نامىدىكى تاۋار ماركىسىنىڭ ھەممىسىنى ئۆزگەرتىشكە توغرا كېلىدۇ، ئەمما شەخسىي سالاھىيەت ئۇچۇرى كۆپىنچە ئەھۋالدا ئۆزگەرتىلمەيدۇ،شۇڭا دائىم ئۇچۇر ئۆزگەرتىش ھاجەتسىز.
3. شەخسىي نامىدىكى تاۋار ماركىسى مۇئەييەن ۋارىسلىق قىلىش خاراكتېرىگە ئىگە،شەخس ئۆلگەندىن كېيىن شەخسىي مىراس سۈپىتىدە قانۇنلۇق ۋارىسلىق قىلىشقا ياكى ئۆتۈنۈپ بېرىشكە بولىدۇ، كارخانىنىڭ تىجارەت ھالىتى ۋە كارخانا پايچىكلىرىنىڭ پىكرىنى ئويلىشىش ھاجەتسىز. 4. تاۋار ماركىسىنى شىركەتنىڭ ئىشلىتىشىگە ھوقۇق بېرىشكە بولىدۇ.
تاۋار ماركىسىنىڭ شەخس نامىدىكى يېتەرسىزلىكى:
شىركەتكە سېلىشتۇرغاندا، شەخس تەشۋىق قىلىش جەريانىدا، ئىستېمالچىلارنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى ۋە بازارغا سالغان مەھسۇلاتقا بولغان ئىشەنچ دەرىجىسى بىر قەدەر تۆۋەن بولىدۇ، بۇ مەھسۇلاتنىڭ ئۇزاق مۇددەتلىك تەرەققىياتىغا پايدىسىز.
2. شەخسىي نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش جەريانىدا پەيدا بولغان توختام، تالون بىر قەدەر ئاز، ھەتتا يوق بولۇشى مۇمكىن، بۇ ئىشلەتكەن دەلىل - ئىسپاتلارنى ساقلاش تەس بولۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، كېيىنكى مەزگىلدە تاۋار ماركىسىنى بىكار قىلىش، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش، ئىناۋەتسىز قىلىش جەريانىدا دەلىل - ئىسپات بىلەن تەمىنلەش تەس بولۇپ، تاۋار ماركىسى ھوقۇق - مەنپەئەتىنى قوغداشقا تەسىر يېتىدۇ.
3. كارخانىغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، شەخسىنىڭ بەلگىلىك باشقۇرۇش ئىقتىدارى كەمچىل بولۇشى مۇمكىن، شۇنىڭ بىلەن نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى بىر تۇتاش، تەرتىپلىك ھالدا قوغدىغىلى بولمايدۇ، ئاخىرىدا تاۋار ماركىسىنى قوغداش مۇۋاپىق بولماسلىق سەۋەبىدىن تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولىدۇ.
يۇقىرىقىلارنى يىغىنچاقلىغاندا، مەيلى شىركەت نامىدا بولسۇن ياكى شەخسنىڭ نامىدا بولسۇن، ھەممىسىنىڭ ئۆزىگە خاس ئارتۇقچىلىقى ۋە يېتەرسىزلىكى بولىدۇ، لېكىن ھەممىسى ئوخشاش تاۋار ماركىسى ھوقۇق - مەنپەئەتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ، شۇڭا مەيلى كارخانا ياكى شەخس بولسۇن، ھەممىسى ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى ياكى مەھسۇلاتنىڭ كەلگۈسى تەرەققىيات پىلانىغا ئاساسەن تاۋار ماركىسى ھوقۇقىنىڭ تەۋەلىكىنى بېكىتىشى كېرەك، ئۆزىگە ماس كېلىدىغان لايىھەنى تاللاش ئەڭ ياخشى، قارىغۇلارچە ئەگەشمەسلىك كېرەك.
ئەسكەرتىش: بۇ ماقالىنى شىنجاڭ قۇياش ماركا ئىشلىرى شىركىتى تەييارلىغان، شىنجاڭنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى شىركىتىمىز ماركا ۋاكالەتچىلىك ھوقۇقى بېرىلگەنلەردىن باشقا ھەرقانداق شەخسنىڭ رۇخسەتسىز ئىشلەتمەسلىكىنى قاتتىق ئەسكەرتىمىز.
شىركەت نامىدا رويخەتكە ئېلىنغان تاۋار ماركىسىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى شىركەتنىڭ ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ، بۇنىڭ شىركەت قانۇنى ۋەكىلى، پايچىك قاتارلىقلار بىلەن مۇناسىۋىتى يوق، ئۇلار تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولمايدۇ. شىركەت ئەگەر رويخەتتىن ئۆچۈرۈلسە ياكى ۋەيران بولسا، تاۋار ماركىسىنىمۇ ۋاقتىدا بىرتەرەپ قىلىش كىرەك. شەخسىي نامىدا ئىلتىماس قىلىنغان تاۋار ماركىسى پەقەت شەخسنىڭ ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ، كارخانىنىڭ قۇرۇلۇشى، رويخەتتىن ئۆچۈرۈلۈشى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ھوقۇقىغا تەسىر يەتكۈزمەيدۇ.
ئۈچىنچى، ئىككىسىنىڭ ئەۋزەللىكى ۋە يىتەرسىزلىكى
تاۋار ماركىسىنىڭ شىركەت نامىدىكى ئەۋزەللىكى:
1- كارخانا بازارغا سالغان مەھسۇلات ئىستېمالچىلار ئادەتتە تېخىمۇ تېز قوبۇل قىلىش ئىشەنچ دەرىجىسى بىر قەدەر يۇقىرى، شۇڭا كەسىپ دەرىجىسى جەھەتتە ئىستېمالچىلارغا چوڭقۇر تەسىر قالدۇرىدۇ، شۇ ئارقىلىق كارخانا بىلەن ئىستېمالچىلار ئوتتۇرىسىدىكى يېپىشقاقلىق ۋە ماركىنى ئەستە ساقلاش دەرىجىسىنى تېخىمۇ ياخشى ئاشۇرىدۇ، بۇ ماركىنى تەشۋىق قىلىش ۋە كېڭەيتىشكە پايدىلىق بولۇپ، ماركىنىڭ بازار رىقابىتىدىكى ئورنىنى يۇقىرى كۆتۈرىدۇ، كېيىنكى مەزگىلدىكى ماركىنى كېڭەيتىش تەشۋىقاتى ۋە ئۇزاق مۇددەتلىك تەرەققىيات جەريانىدا مۇقىم مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدۇ.
2. شىركەتنىڭ تىجارەت جەريانىدا پەيدا بولغان مۇنتىزىم ھۆججەت توختام، تالون قاتارلىقلارنى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش ئىسپاتى قىلىشقا بولىدۇ، بۇ كارخانىنىڭ كېيىنكى مەزگىلدە يۈز بېرىش ئېھتىمالى بولغان تاۋار ماركىسى ھوقۇقىغا دەخلى - تەرۇز قىلىش، تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولۇش، تاۋار ماركىسىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇشتىن ئىبارەت دىلولاردا قوللاشقا ئېرىشىپ، كارخانىنىڭ ھوقۇق - مەنپەئەتىنى تېخىمۇ ياخشى قوغدىشىغا پايدىلىق.
3. ھەممىمىزگە مەلۇمكى تاۋار ماركىسى ئۈزلۈكسىز تەرەققىي قىلىش جەريانىدا كارخانىنىڭ شەكىلسىز مۈلۈك بولىدۇ بۇ «شەكىلسىز مۈلۈك» نى باھالاش، ئۆتۈنۈپ بېرىش، گۆرۈگە قويۇش جەريانىدا كارخانىغا نورمىدىن سىرت پايدا ئېلىپ كېلىدۇ، كارخانا كېيىنكى مەبلەغ يۈرۈشتۈرۈش ياكى پېيىنى بازارغا سېلىشنى ئويلايدۇ، بۇ مۈلۈك كارخانىنىڭ مۆلچەر قىممىتى ۋە بازار رىقابىتىدىكى قىممىتىنى ئۆستۈرۈشكە پايدىلىق.
4. ئادەتتە شىركەتنىڭ ھەممىسى ئۆزىنىڭ قائىدە تەرتىپى ھەمدە ئۆزىنىڭ «بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى» تارمىقىغا ئىگە، شۇڭا تاۋار ماركىسى شىركەتنىڭ نامىدا باشقۇرۇش، ئىشلىتىش، ھوقۇق بېرىش قاتارلىق جەھەتلەردە شەخسىي نامىغا قارىغاندا تېخىمۇ بىرلىككە كەلگەن، ئەتراپلىق بولىدۇ. مەسىلەن، كېيىنكى مەزگىلدە ھەرقانداق كۈتۈلمىگەن ۋەقە يۈز بەرسە تاۋار ماركىسى ئىگىدارلىق ھوقۇقىنى تېخىمۇ ياخشى قوغدىغىلى بولىدۇ.
تاۋار ماركىسىنىڭ شىركەت نامىدىكى يېتەرسىزلىكى:
ئادەتتە شىركەت نامىدىكى مەھسۇلات بىر قەدەر مول بولىدۇ، مەھسۇلات مول بولسىلا، تاۋار ماركىسىمۇ شۇنىڭغا ئەگىشىپ كۆپىيىدۇ، شۇڭا كارخانا ئۇچۇرىدا ھەرقانداق ئادرېس ياكى نامنى ئۆزگەرتىشكە توغرا كەلگەن ئەھۋالدا، ئۇنىڭ نامىدىكى بارلىق تاۋار ماركىلىرى شىركەت ئۇچۇرى بىلەن ماس قەدەمدە ئۆزگىرىدۇ، بۇ جەريان ئىنتايىن مۇرەككەپ ھەم تەننەرخىمۇ نىسبەتەن يۇقىرى بولىدۇ.
2. شۇ كارخانىدىكى پايچىك ياكى كارخانا تىزىمدىن ئۆچۈرۈش ۋەيران بولغاندا، ئۇنىڭ تاۋار ماركىسىنى قايتىدىن بىر تەرەپ قىلىشقا توغرا كېلىدۇ، بۇ جەريان مۇرەككەپ بولۇپلا قالماي، يەنە ۋاقىت ۋە كۈچ سەرپ قىلىدۇ، ئەڭ مۇھىمى ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىنمىسا ياكى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىنمىسا، تاۋار ماركىسى بىۋاسىتە ئىناۋەتسىز بولۇپ، تاۋار ماركىسى ئىگىدارلىق ھوقۇقىدىن مەھرۇم قېلىشى مۇمكىن.
مەسىلەن، كارخانا ۋەيران بولغاندىن كېيىنكى بىر يىل ئىچىدە، ئەگەر تاۋار ماركىسىنى ۋاقتىدا ئۆتۈنۈپ بەرمىسە ياكى يۆتكىمىسە، بىر يىلدىن كېيىن تاۋار ماركىسى كارخانىنىڭ يوقىلىشىغا ئەگىشىپ ئىناۋەتسىز بولىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ مەزگىلدە مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىنمىسا ياكى ئۇزاق مۇددەت باشقۇرىدىغان ئادەم بولمىسا، تاۋار ماركىسىنىڭ بىۋاسىتە ئىناۋەتسىز بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
3. كارخانا تەرەققىيات جەريانىدا شىركەت ئۇچۇرىنىڭ ئاشكارىلىنىشى تاۋار ماركىسى ئۇچۇرىنىڭ ئاشكارىلىنىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، مەقسەتلىك كىشىلەر تەرىپىدىن پايدىلىنىپ كېتىپ، شىركەتنى ھەق - ناھەققە سۆرەپ كىرىشى مۇمكىن، بۇ كارخانا مەھسۇلاتىنىڭ ئىناۋەت دەرىجىسىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىپ، زۆرۈر بولمىغان خېيىم - خەتەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن.
مەسىلەن، مەلۇم ئەتكەن چاي شىركىتى تەرەققىي قىلىش ۋە تىجارەت قىلىش ئارقىلىق، بەلگىلىك خېرىدار بايلىقى ۋە تونۇلۇش دەرىجىسىنى توپلىدى، بۇ ۋاقىتتا بىر قىسىم قانۇنسىز ئۇنسۇرلار قىزغىنلىق، ئېقىم مىقدارىنى قوغلىشىپ، پۇرسەتپەرەسلىك قىلىپ، ساختا مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىپ سېتىپ، كارخانىڭىزنىڭ مەھسۇلاتىنى بىر مەيدان تاۋار ماركىسى ھوقۇقىغا دەخلى ـ تەرۇز قىلىش دېلوسىغا سۆرەپ كىردى، بۇ مەزگىلدە كارخانىڭىز ۋاقىت سەرپ قىلىپلا قالماي، يەنە بەلكىم بۇ سەلبىي خەۋەرلەر سەۋەبىدىن ئىستېمالچىلارمۇ كىمنىڭ «ھەقىقىي مەھسۇلات» ئىكەنلىكىنى، كىمنىڭ «ساختا» ئىكەنلىكىنى ئايرىيالماسلىقى مۇمكىن، ۋاقىت ئۇزارغانسېرى كارخانا بازار رىقابىتىدە شاللىنىشى مۈمكىن.
تاۋار ماركىسىنىڭ شەخسىي نامىدىكى ئەۋزەللىكى:
1-تاۋار ماركىسى شەخسىي نامىدىكى چاغدا ئىگىدارلىق ھوقۇقىنى كونترول قىلىش نىسبەتەن جانلىق بولۇپ، پەقەت ئۆزى ئىگە بولسىلا بولىدۇ، ھەرقانداق پايچىكنىڭ ئېتىراپ قىلىشىغا موھتاج بولمايدۇ، شىركەتنىڭ مۇرەككەپ تەدبىر بەلگىلەش تەرتىپىنى تېجەپ قالغىلى بولىدۇ.
مەسىلەن: تەبىئىي شەخس ياڭ فامىلىلىك دەسلەپتە «مەلۇم كىيىم ـ كېچەك دۇكىنى» ماركىسىنى ئىلتىماس قىلغان، كېيىنكى مەزگىلدە كەسىپ ئېھتىياجىنىڭ كېڭىيىشى تۈپەيلىدىن، ياڭ فامىلىلىك بىر شىركەت قۇرۇپ مەخسۇس بۇ كىيىم ـ كېچەك دۇكىنى كەسپىنى يولغا قويماقچى بولغان، چۈنكى ئەڭ دەسلەپكى تاۋار ماركىسىنى ئۆزى رويخەتكە ئالدۇرغان، بۇ ۋاقىتتا ئۆزى ناھايىتى تېزلا يېڭىدىن قۇرۇلغان كارخانىنىڭ ئىشلىتىشىگە ھوقۇق بەرگەن. ئەگەر دەسلەپتە شىركەت نامىدا ئىلتىماس قىلىنغان تاۋار ماركىسى بولسا، پايچىكلارنىڭ قارارى، كارخانىنىڭ تەكشۈرۈش تەرتىپى قاتارلىقلار ئارقىلىق بىر يۈرۈش جەريانغا ۋاقىت كېتىدۇ.
2-شەخسنىڭ سالاھىيەت ئۇچۇرىدا ئادەتتە ئۆزگىرىش بولمايدۇ، شىركەتكە نىسبەتەن ئېيتقاندا ئاساسىي گەۋدە ئۇچۇرى تېخىمۇ مۇقىم بولىدۇ، بۇ تاۋار ماركىسىنى ئۆزگەرتىشتىكى مۇرەككەپ رەسمىيەتلەرنى قىسقارتىۋېتىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە كارخانا رويخەتتىن ئۆچۈرۈلۈش، ۋەيران بولۇش سەۋەبىدىن تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولۇش خەتىرىنى كەلتۈرۈپ چىقارمايدۇ، بۇ تاۋار ماركىسى ئاساسىي ئۇچۇرى ئىناۋەتسىز بولۇش خەتىرىنى زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىدۇ.
مەسىلەن: يېڭىدىن قۇرۇلغان نۇرغۇن كارخانىلار دەسلەپتە بىر ۋاقىتلىق ئىش بېجىرىش ئورنى ياكى بىر ئادەتتىكى كارخانا نامىنى تاللايدۇ، ئۇنداقتا كېيىنكى مەزگىلدە كارخانىنىڭ تەرەققىياتىغا ئاساسەن كېڭەيتىلگەندىن كېيىن، كارخانا نامى ياكى كارخانىنىڭ ئىش بېجىرىش ئورنى ياكى تىجارەت ئورنى ئۆزگەرتىلىشى مۇمكىن، كارخانا نامى، ئادرېسى ئۆزگەرتىلسە، نامىدىكى تاۋار ماركىسىنىڭ ھەممىسىنى ئۆزگەرتىشكە توغرا كېلىدۇ، ئەمما شەخسىي سالاھىيەت ئۇچۇرى كۆپىنچە ئەھۋالدا ئۆزگەرتىلمەيدۇ،شۇڭا دائىم ئۇچۇر ئۆزگەرتىش ھاجەتسىز.
3. شەخسىي نامىدىكى تاۋار ماركىسى مۇئەييەن ۋارىسلىق قىلىش خاراكتېرىگە ئىگە،شەخس ئۆلگەندىن كېيىن شەخسىي مىراس سۈپىتىدە قانۇنلۇق ۋارىسلىق قىلىشقا ياكى ئۆتۈنۈپ بېرىشكە بولىدۇ، كارخانىنىڭ تىجارەت ھالىتى ۋە كارخانا پايچىكلىرىنىڭ پىكرىنى ئويلىشىش ھاجەتسىز. 4. تاۋار ماركىسىنى شىركەتنىڭ ئىشلىتىشىگە ھوقۇق بېرىشكە بولىدۇ.
تاۋار ماركىسىنىڭ شەخس نامىدىكى يېتەرسىزلىكى:
شىركەتكە سېلىشتۇرغاندا، شەخس تەشۋىق قىلىش جەريانىدا، ئىستېمالچىلارنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى ۋە بازارغا سالغان مەھسۇلاتقا بولغان ئىشەنچ دەرىجىسى بىر قەدەر تۆۋەن بولىدۇ، بۇ مەھسۇلاتنىڭ ئۇزاق مۇددەتلىك تەرەققىياتىغا پايدىسىز.
2. شەخسىي نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى ئىشلىتىش جەريانىدا پەيدا بولغان توختام، تالون بىر قەدەر ئاز، ھەتتا يوق بولۇشى مۇمكىن، بۇ ئىشلەتكەن دەلىل - ئىسپاتلارنى ساقلاش تەس بولۇشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، كېيىنكى مەزگىلدە تاۋار ماركىسىنى بىكار قىلىش، ھوقۇققا دەخلى - تەرۇز قىلىش، ئىناۋەتسىز قىلىش جەريانىدا دەلىل - ئىسپات بىلەن تەمىنلەش تەس بولۇپ، تاۋار ماركىسى ھوقۇق - مەنپەئەتىنى قوغداشقا تەسىر يېتىدۇ.
3. كارخانىغا نىسبەتەن ئېيتقاندا، شەخسىنىڭ بەلگىلىك باشقۇرۇش ئىقتىدارى كەمچىل بولۇشى مۇمكىن، شۇنىڭ بىلەن نامىدىكى تاۋار ماركىسىنى بىر تۇتاش، تەرتىپلىك ھالدا قوغدىغىلى بولمايدۇ، ئاخىرىدا تاۋار ماركىسىنى قوغداش مۇۋاپىق بولماسلىق سەۋەبىدىن تاۋار ماركىسى ئىناۋەتسىز بولىدۇ.
يۇقىرىقىلارنى يىغىنچاقلىغاندا، مەيلى شىركەت نامىدا بولسۇن ياكى شەخسنىڭ نامىدا بولسۇن، ھەممىسىنىڭ ئۆزىگە خاس ئارتۇقچىلىقى ۋە يېتەرسىزلىكى بولىدۇ، لېكىن ھەممىسى ئوخشاش تاۋار ماركىسى ھوقۇق - مەنپەئەتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ، شۇڭا مەيلى كارخانا ياكى شەخس بولسۇن، ھەممىسى ئۆزىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى ياكى مەھسۇلاتنىڭ كەلگۈسى تەرەققىيات پىلانىغا ئاساسەن تاۋار ماركىسى ھوقۇقىنىڭ تەۋەلىكىنى بېكىتىشى كېرەك، ئۆزىگە ماس كېلىدىغان لايىھەنى تاللاش ئەڭ ياخشى، قارىغۇلارچە ئەگەشمەسلىك كېرەك.
ئەسكەرتىش: بۇ ماقالىنى شىنجاڭ قۇياش ماركا ئىشلىرى شىركىتى تەييارلىغان، شىنجاڭنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىكى شىركىتىمىز ماركا ۋاكالەتچىلىك ھوقۇقى بېرىلگەنلەردىن باشقا ھەرقانداق شەخسنىڭ رۇخسەتسىز ئىشلەتمەسلىكىنى قاتتىق ئەسكەرتىمىز.
ھەمبەھىرلەش
